Teuge bestaat dit jaar 90 Jaar!

Teksten voor rondleiders

VLIEGVELD TEUGE vond z’n oorsprong in 1935, toen de beschikking van het Ministerie van Waterstaat afkwam om een complex landerijen in de gemeente Voorst van de heer Ankersmit, te pachten. Maar al een jaar eerder ontstond aan de andere kant van de IJssel de ‘Deventer Vliegclub’, die gebruik maakte van een weiland even buiten Deventer om met een eenvoudig zweefvliegtuig (de PH-27, type Anfänger) de beginselen van het vliegen te leren. De landerijen van de heer Ankersmit in de buurt van het dorpje Teuge werden ingericht als luchtvaartterrein en de exploitatie daarvan kwam in handen van ‘Vlieg Club Teuge’, de VCT. De eerste havenmeester, Berend de Groot Sr, hield het gras op het vliegveld kort omdat hij tevens in het bezit van een schaapskudde was. De zweefvlieg instructies werden gegeven door het enthousiaste en verdienstelijke clublid Janus Bauling. Als erkentelijkheid werden later veel aangeschafte Cessna’s voorzien van het callsign PH-JBA, JBB, JBC enzovoort. 

In 1936 werd het vliegveld vrijgegeven voor sport- en verkeersvliegtuigen, reden genoeg om een officiële opening te organiseren, waar ook Prins Bernhard bij aanwezig was.

In 1937 werd in het clubgebouw, het huidige restaurant Take Off, door de heer Janus Bauling een vliegschool gestart, waar leerling piloten hun C-brevet – vergelijkbaar met een CPL – konden halen.

DE BEZETTING In 1939 wordt vliegveld Teuge door defensie gevorderd en dat betekent het voorlopige einde van de burgerluchtvaart. Er werd een drietal Fokker D21 jachtvliegtuigen op Teuge gestationeerd. Direct na de capitulatie werd het vliegveld door de Duisters gevorderd en die zetten een aantal gebouwen met scherfvrije muren van 50cm dik, en een hangaar neer. Een aantal van die gebouwen en bunkers staan er nog steeds en zijn ook nog volop in gebruik. Het was de bedoeling om van Teuge een jachtvliegbasis te maken maar al snel bleek dat het vliegveld in de natte maanden te drassig was en dus die plannen liepen op niets uit. De zweefvliegtuigen van de vliegclub konden gedurende de oorlog worden veiliggesteld in de textielfabriek van de heer Ankersmit in Deventer.

DE BEVRIJDING Na de capitulatie van Duitsland werd het vliegveld direct door de Canadezen in gebruik genomen. De baanverharding werd zoals gebruikelijk bij de geallieerden, gerealiseerd met stalen matten, waarop ook DC3 Dacota’s konden landen. Zo zetten de prinsessen Juliana, haar dochters Beatrix, Margriet en Irene in augustus 1945 na 5 jaar oorlog voet aan de grond in Nederland. Het monument bij de kijkhoek herinnert ons aan deze gebeurtenis.

Na het verdwijnen van de Canadezen (die hun stalen matten voor hergebruik weer meenamen) werd Teuge weer opengesteld als burgerluchtvaartterrein.

HOTELVLIEGTUIG mensen van over de hele wereld komen hiernaartoe ik meen zelfs japanners een keer ontmoet te hebben die speciaal hiernaartoe gekomen waren om een nachtje in dit hotel door te brengen. Het wordt natuurlijk wel heel vaak gebruikt als onderkomen voor de honeymoon soms kun je het vliegtuig ’s nachts ook een beetje zien bewegen.

Of het waar is weet ik niet, maar ik heb gehoord dat er ooit een brief gekomen is bij de organisatie Hotelvliegtuig van een vrouw die klaagde dat haar man tijdens in plaats van de romantische nacht die zij zich had voorgesteld de hele nacht in de cockpit had gezeten om die mooie lampjes die allemaal nog werken te aanschouwen

Er werd ooit verteld dat dit de privé vliegtuig van Honnecker van de DDR was. Maar dat schijnt niet zo te zijn. Wel is het zo dat permanent een van deze vliegtuigen die tot de normale vloot van de DDR behoorden ter beschikking stond van Honnecker en zijn trawanten om te gaan jagen in Polen of andere Bobo’s te gaan bezoeken in de communistische wereld. Hotel suítes biedt luxe accommodaties aan over Nederland en België als ik het goed begrepen heb, en de eigenaar heeft daar in om bijzondere locaties om te bouwen tot hotel. Zo is ook een vuurtoren en een molen waar je in nachtje kunt boeken. Dit vliegtuig is natuurlijk het leukste van allemaal.

Heeft ooit een prijs gewonnen van de beste badkamer (ontwerp) van Nederland. Dat was erg lastig. Want vocht is met dit soort locaties van vliegtuigen een permanent probleem. Daarom worden die hotelvliegtuigen en restaurantvliegtuigen vaak geen succes. Een vliegtuig is helemaal afgedicht om onder druk gezet te kunnen worden. En daarom is ventilatie lastig.

E-FLIGHT is niet heel populair bij de rest van de gebruikers van Teuge. Hun toestellen zijn erg traag in het circuit, en dat belemmert andere scholen om efficiënt les te geven. En ze denken dat E-flight zwaar gesubsidieerd wordt. Wat maar gedeeltelijk waar is. E-flight trekt een hele andere doelgroep dan de rest van de vijf vliegscholen.  Concurrentie is wel maar ze hebben allemaal een heel verschillend karakter dus of ze elkaar echt in de weg zitten is zeer vraag. Het bedrijf is opgericht door een voormalige Apache vlieger met oorlog ervaring. En een reclameman uit Amsterdam.

Is dus niet populair bij de rest van Teuge, maar is ondanks dat toch erg belangrijk. Trekt enorm veel publiciteit vanuit de randstad en met name Den Haag. Ik krijg geregeld te horen: “hé dat vliegveld waar jij zit dat was weer op het journaal of op de tv”. De ene Bobo is nog niet weg of de andere BNN’er of staatssecretaris staat alweer klaar om gefotografeerd te worden met zo’n elektrisch vliegtuigje. Het is voor bedrijven als KLM en de luchtmacht erg aantrekkelijk om aan greenwashing te doen. Te laten zien dat ze met het milieu bezig zijn. Omdat ze over het algemeen erg slecht bekend staan qua milieu, terecht of onterecht.

VAN DE BUNTE AVIATION Alle vier of vijf vliegscholen van Teuge hebben hun eigen specialiteit. En hoewel je hierbij Van de Bunte Aviation ook gewoon opgeleid kunt worden tot piloot, is hij toch wel gespecialiseerd in staartwielvliegen. Dat is een vak apart. Sommigen zeggen: staartwielpiloten dat zijn pas echte piloten. Van de Bunte is verder gespecialiseerd in reclame vliegen. Dat kost vanaf €250,– per uur. Bedenk wel dat je in Amsterdam niet alleen dat uur moet betalen, maar ook het uur dat nodig is om erheen te vliegen en weer terug. Reclame maken boven Amsterdam wordt dus aanmerkelijk duurder. Deventer is een heel ander verhaal natuurlijk. De meest gebruikte letters zijn XXXXX wil je met me trouwen. Met die gele Piper Cups kun je een doek van 26 letters slepen. Je hebt ook gespecialiseerde doeken die special voor een bedrijf gemaakt zijn. Die zijn wat zwaarder en daarvoor heeft hij een opgevoerde Piper Cup, de Husky, die kan ook tot 34 letters slepen.

ZWEEFVLIEGEN is de beste manier om te leren vliegen. Je betaalt € 1000 per jaar en dan mag je zoveel vliegen als je wil. Je komt om 10:00 uur naar de briefing dan wordt de lier opgesteld en wordt de lijst afgewerkt. Meestal kun je wel tussen de twee en de vijf starts per dag maken. Of je blijft hangen is altijd zeer de vraag. Want vanaf de lier is het niet zo makkelijk om thermiek te vinden. Je kunt je ook door een Piper Cup laten opslepen naar 500 m. Dan is de kans groter dat je thermiek vindt en langer kunt blijven hangen. Maar dat kost dan ook € 30,–.  Veel jonge mensen leren hier vliegen. En daar hebben ze tot en met hun KLM carrière als gezagvoerder plezier van.

De PIPER CUP wordt wel de moeder van alle sportvliegtuigen genoemd. Dat is ook logisch want hier is het allemaal mee begonnen. De Amerikanen lieten er hele ladingen van achter in Europa na de bevrijding. Die werden veelal opgekocht door particulieren. Daardoor heeft het sportvliegen in Nederland een grote vlucht genomen. Pas veel later kwamen de gespecialiseerde Cessna’s die nu de Piper Cup volledig aan het verdringen zijn.

ROTAX MOTOREN  De laatste jaren is een hele nieuwe categorie vliegtuigen in opkomst, die gebruik maakt van Oostenrijkse Rotax-motoren. Die motoren werden oorspronkelijk gebruikt voor sneeuwscooters! Twee medewerkers van de fabriek sleutelden er een voor een vliegtuig en dat bleek erg goed te werken. Die rotaxxen zijn zuiniger en goedkoper en kunnen op gewone autobenzine lopen. Dat zijn over het algemeen tweezitters want die Rotax motoren zijn nog niet sterk genoeg om vier mensen de lucht in te sleuren.

LICHTE VLIEGTUIGEN met de Rotax motoren zijn over het algemeen vaak gemaakt van kunststof. De piloten die met de oude metalen Cessna’s vliegen spreken dan ook wel geringschattend over Tupperware-dozen. Ja het lijkt een heel leuk wereldje die luchtvaart maar er is erg veel ruzie en onderlinge haat en nijd. En iedereen heeft ruzie met de havendienst want die is te duur en die doet te weinig voor het geld. De havendienst zit in een airconditioned hyper modern gebouw, en de vliegscholen zitten in omgebouwde portacabins. (Nou Goof, Ik denk dat dit wel meevalt.)

PARACHUTISTEN zijn erg belangrijk voor Teuge. Omdat vliegtuigen een bepaald bedrag betalen per landing, dat afhankelijk is van het geluid en het gewicht van het vliegtuig, brengen de parachutistenvliegtuigen erg veel geld in het laatje. Bovendien geeft het vliegveld Teuge landelijke bekendheid. Skydive Teuge is één van de grootste parachutistencentra van Europa. Ze gebruiken hele speciale vliegtuigen, Cessna 208 Caravan. Let eens op het is gewoon een veel grotere Cessna 172. Maar in de Cessna Caravan kunnen behalve de piloot nog wel 19 parachutisten mee tot een hoogte van wel 4 kilometer. De Cessna Caravan heeft een zogenaamde turbo prop motor. Dat is een hele efficiënte combinatie van een straalmotor met een propeller. Daarom ruik je ook kerosine?! En geen gewone uitlaatgassen. De vliegtuigen zijn relatief zijn weliswaar niet heel schoon maar het zijn er gezien de enorme oppervlakte van het vliegveld maar erg weinig. In een willekeurige wijk van Apeldoorn rijden 500 auto’s rond op het zelfde oppervlak.

HANGAR RESTAURANT gaat Arista heten, rare naam. Eigenaar is Tsjing, komt uit de buurt van Peking, gaat fusion van Frans en Japans aanbieden en All you can eat. Gaat over een week of drie open (hoor ik al maanden).

 BLUE TAIL de blauwe staart vliegtuigen heten zo omdat ze geen blauwe staart hebben, en zelfs de eigenaren weten niet precies waarom ze zo heten, maar het gaat best goed met ze. Ze bieden een dubbel product aan: je kunt leren vliegen met een Cirrus. Dat is de Ferrari onder de sportvliegtuigen. Ze hebben er inmiddels drie. En je kunt er begeleid mee vliegen over heel Europa. Dat is voornamelijk populair bij Amerikanen die in de VS en al met een Cirrus vliegen, en een beetje bang zijn voor het in ingewikkelde Europese luchtruim met al die vreemde talen en namen. Dat product blijkt goed aan te slaan. Het is wel een premium product, erg duur. Toen deze mannen met begonnen met hun vliegschool zei iedereen: dat is gekkenwerk. Ik noemde het al ‘een rijschool met Ferrari beginnen’. Maar er blijkt een markt bestaan. Verhaal kan daarbij over de slag die de Sportvliegerij niet weet te maken, en de motorfietswereld (bijvoorbeeld) wel. Van gezellig naar blingbling. Ze hebben ook een gecertificeerde simulator. Je mag dus de uren die je daar in vliegt tussen “gewoon opschrijven in je logboek